Wat Chiang Man in Chiang Mai.

De 13e eeuw was het startpunt van ingrijpende veranderingen in het politiek landschap van Azië. Dit kwam onder meer door de snelle expansie van het Mongoolse rijk onder Genghis Khan. Hij was door China geraasd, en vormde een existentiële bedreiging voor de al eeuwenlang bestaande regionale machten in Zuidoost-Azië.

Dit had onder meer een grote migratie van Tai-volkeren uit Zuid-China naar het gebied van het moderne Thailand als gevolg. Eén van de groepen Tai kwam onder leiding van Mangrai, de erfgenaam van het Ngoenyang-koninkrijk (voorloper van het Lanna-koninkrijk) in het moderne Chiang Saen.

Na de troonsbestijging in 1259 CE, begon Mangrai een decennialange campagne om zijn koninkrijk uit te breiden en te versterken.

Mangrai richtte verschillende steden op zoals Chiang Rai in 1262 en Fang in 1272. Beide steden liggen in de vallei van de Kok rivier. Daarna zette hij zijn zinnen op de Ping vallei en Hariphunchai. Na zijn militaire campagnes vanuit Fang en de verovering van het Hariphunchai-koninkrijk in 1283, woonde Mangrai 3 jaar in Hariphunchai (Lamphun).

In 1286 verhuisde hij de hoofdstad van zijn Lanna koninkrijk naar Wiang Kum Kam.

Haripunchai en Wiang Kum Kam, culturele en politieke hoofdstad.

Mangrai wilde Hariphunchai verder laten bestaan als het culturele en religieuze centrum van de regio, een taak die het al eeuwen lang vervulde. Hij koos ervoor om Wiang Kum Kam te gebruiken als politiek centrum van zijn rijk.

De Ping rivier die door Chiang Mai stroomt, stroomt tegenwoordig niet meer door Lamphun. Maar tijdens het begin van het Lanna rijk liep hij wel door Lamphun. Wiang Kum Kam bevind zich maar een tiental kilometer stroomopwaarts langs de Ping. Dit zorgde ervoor dat Haripunchai niet veraf was, en gaf Mangrai een makkelijke doortocht voor handelsroutes naar het zuiden.

Wiang Kum Kam als hoofdstad van Lanna was maar van korte duur. Mangrai woonde er vijf jaar, maar de ligging van de stad was slecht gekozen. Ze lag in een laaggelegen gebied dat in het regenseizoen telkens overstroomde. De drassige ondergrond was ook niet stabiel genoeg om een stad op te bouwen.

Daarom ging Mangrai opnieuw op zoek naar een vestigingsplaats voor zijn hoofdstad. Hij keek niet naar beneden naar Haripunchai maar liet zijn oog vallen op de voet van Doi Suthep. Dit was een heilige plaats zowel voor Haripunchai als voor de oudere Lawa steden in de Ping vallei. Hier bouwde Mangrai zijn definitieve hoofdstad . De stad Wiang Nopburi Si Nakhon Ping Chiang Mai – beter bekend als Chiang Mai (“Nieuwe Stad”).

Wat Chiang Man.

Mangrai bouwde Wat Wiang man in 1296 en hij gebruikte de tempel als zijn paleis. Het is de eerste tempel die binnen de stadsmuren van Chiang Mai gebouwd is. Man betekend sterk, dus de naam van de tempel kunnen we vertalen als ‘sterke stad’.

Wat Chiang man heeft twee wihan’s, de grote en oudste, en de kleinere nieuwe wihan. In de kleine wihan worden de twee belangrijke Boeddha beeldjes bewaard. Van deze beeldjes word beweerd dat ze een beschermende werking als palladium hebben.

Eén beeldje is de kristallen Boeddha: Phra Sae Tang Khamani (ook wel Phra Kaew Khao genoemd). Dit 10 cm hoge beeldje is vervaardigd uit helder kristal. De sokkel en de beschermende parasol zijn later toegevoegd door Chao Inthanon van Chiang Mai. De sokkel is van hout dat is bedekt met 303 Baht goud (een Baht is 15,16 gram). De gouden parasol weegt 101 Baht.
Waarschijnlijk is het beeldje rond 200 na Chr. in opdracht van koning Ramraj van Lopburi vervaardigd. In 662 werd het naar Hariphunchai (Lamphun) gebracht door koningin Chamadevi. Daar bleef het tot 1281, toen de stad werd geplunderd door koning Mengrai. Toen Chiang Mai in 1296 werd gesticht, bracht koning Mangrai het naar Chiang Mai. vanaf dan is het in Wat Chiang Man gebleven.

Het andere beeldje is de Phra Sila-stele. Deze afbeelding in bas-reliëf toont de Boeddha die de olifant Nalagiri temt, en is waarschijnlijk afkomstig uit Sri Lanka uit de 8e eeuw. Ook hier verschillen de bronnen qua datering, en wordt ook de 10e eeuw genoemd. Aan het beeld worden regen-makende krachten toegeschreven. Het speelt daarom een belangrijke rol bij de jaarlijkse songkran-viering in Chiang mai.

De ho trai (bibliotheek).

Het ho trai-gebouw van wat Chiang Man bestaat uit een stenen onderbouw met een houten bovenbouw. Het dak heeft maar één niveau, maar wel met een onderbreking. Het is een eenvoudig gebouwtje, zeker vergeleken met de ho trai van Wat Phra Singh. De ho trai van Wat Chiang Man is toch wel bijzonder, want er is verder maar één tempel in Chiang Mai die een bibliotheek heeft.

De ho trai word in het water gebouwd om de geschriften die op bladeren van de suikerpalm en de parasolwaaierpalm geschreven worden te beschermen tegen insecten. En dan vooral termieten, die niet door het water kunnen komen.

De vijver, waar de ho trai instaat, is ook één van slechts twee vijvers bij een tempel in de stad. De andere ligt bij Wat Phra Singh.

De pagode.

Het oudste bouwwerk van het tempelcomplex is de Chedi Chang Lom (olifanten-chedi). Het onderste deel van de basis is vierkant. Dan is er de eerste ‘etage’ waar de olifanten opstaan, zij lijken de bovenbouw te dragen.

De tweede etage is weer een vierkant. Deze etage heeft aan drie zijden twee schijndeuren, en een nis met een Boeddha beeld. Aan de achterzijde zijn er drie schijndeuren maar geen nis.

Boven deze etages begint het vergulde deel van de pagode. eerst zijn er drie klagen in vierkante vorm, en dan vier lagen in octagonale vorm. Hierboven staat een belvormige reliekkamer waar een haar van de Boeddha in bewaard word.

Het geheel word afgesloten door de spits.

© Lode Engelen. foto’s genomen in Chiang Mai op 16.09.2021.